گاتر
گاتر به محصولی گفته میشود که برای جمع آوری آب‌های سطحی مکان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و از طراحی بسیار منحصر به فردی برخوردار است. به طور خلاصه این محصول برای جمع آوری آب در کف پارکینگ و رمپ ورودی ساختمان، موتورخانه، دور استخر، سونا، جکوزی، بام، روف گاردن، فضاهای تاسیساتی و صنعتی، کارخانجات، آشپزخانه‌های صنعتی، سرویس بهداشتی و … مورد استفاده قرار می گیرد.
از گاترهای UPVC پیش ساخته برای جمع آوری آب باران در لبه سقف‌های شیب دار به عنوان ناودانی استفاده میشود. انواعی از کفشورهای خطی استیل نیز برای سرویس بهداشتی ساختمان‌های مسکونی کاربرد دارند که به عنوان گاتر استیل آنها را می‌شناسیم.
امروزه بسیاری از صنایع به دنبال استفاده از بهترین و مقاوم ترین انواع این محصولات هستند تا از این طریق بتوانند به راحتی آب‌های سطحی را به سمت فاضلاب هدایت کرده و از این طریق تمیزی را برای خود به ارمغان آورند. بهتر است برای نصب این محصول از افراد با تجربه در این زمینه استفاده کنید تا بتوانید به بهترین شکل ممکن این محصول را نصب و آن را مورد استفاده قرار دهید. مراقب باشید هر گونه بی دقتی در نصب این محصول می‌تواند مشکلات بسیار زیاد و خطرناکی برای شما به وجود آورد. همچنین برای طراحی و ساخت انواع این محصولات از استانداردهای بسیار متفاوتی استفاده میشود.
گاتر پیش ساخته چیست؟
گاتر پیش‌ساخته، به انواع کانال‌های پیش ساخته که جهت جمع آوری آب‌های سطحی به کار می‌روند می‌گویند. گاترهای پیش ساخته را به شکل ناودان و گاتر گریتینگ دار تولید میکنند. مدل های پیش ساخته‌ای که در نوع گریتینگ دار تولید می‌شوند انواع مختلفی دارند مثل : گاتر رمپ، گاتر فلزی، پارکینگ، استخری، فاضلاب و گاتر سرویس بهداشتی و….. .
مزایای کانال‌های پیش ساخته با گاتر:
- سهولت و سرعت اجرا
- عدم نیاز به شیب بندی طولی
- عدم ایجاد سر و صدا هنگام عبور از روی گاتر
- عمر مفید به مراتب بالاتر از روش سنتی و دستی
- مقاومت وزنی بالا
- ضد خوردگی و زنگ زدگی
- آب بندی بهتر
- تنوع در جنس و ابعاد گاتر
- زیبایی و تمیزی کار در اجرای نهایی
- عدم پوسیدگی کانال پلاستیکی به مرور زمان داخل بتن
انواع گاتر پیش ساخته:
انواع گاترهای پیش ساخته که در مکان‌های مختلف به کار برده می‌شوند عبارتند از:
- رمپ
- پارکینگ
- استخری
- طولی
- فاضلاب
- سرویس بهداشتی
- صنعتی
- فلزی
گاتر پارکینگ:
پارکینگ‌ها از شلوغ‌ترین محل‌ها ومعابر در ساختمان‌ها و مراکز عمومی به شمار می‌روند. پارکینگ‌ها چه روباز باشند و چه سرپوشیده، در زمان بارندگی یا شستشو دچار آب گرفتگی می‌شوند و باید برای تخلیه این آب‌های سطحی و آب باران از پارکینگ‌ها سیستم مناسبی را در نظر بگیریم.
همچنین به علت تردد ماشین‌های سنگین وزن در این معابر ، باید گاترهای بسیار مقاوم استفاده کرد. کارواش‌ها هم شرایط مشابه با این پارکینگ‌ها را دارند با این تفاوت که مقدار آب در کارواش‌ها خیلی بیشتر از پارکینگ‌ها بوده و از شوینده‌های اسیدی مختلفی استفاده میکنند. به همین دلیل باید مقاوم‌ترین نوع گاتر را برای کارواش‌ها استفاده کرد.
گاتر استخری:
گریل استخر و گاتر استخر نمونه‌ای از تجهیزات استخری مهم می‌باشند. گریل استخر نوعی درپوش برای جمع‌آوری آب دور استخر می‌باشد. گاتر استخر که به آن، کانال گریل پیش ساخته نیز گفته میشود، برای هدایت آب‌های سطحی استخر به صورت خطی مورد کاربرد است. آب‌های سطحی استخر از طریق گریل به مسیر خطی گاتر استخر وارد شده و به سمت خروجی مورد نظر هدایت می‌شوند.
گاتر فاضلاب:
گاتر فاضلاب که به آن کفشور، کانال آب، یا آب رو هم گفته میشود، از نوع گاترهای طولی تمام استیل با قابلیت برش طولی می‌باشد. این محصول قابلیت برش و ایجاد خروجی در محل دلخواه را دارد.
گاتر سرویس بهداشتی و حمام:
در قدیم، گاترهای حمام به صورت سایزهای 10*10 و یا 15*15 که برای ایجاد شیب لازم جهت خروج آب در تمام سطح زمین در وسط کف سرویس و یا در وسط کف حمام جاگذاری می‌شدند. برای شیب دادن از هر 4 جهت کف سرویس نیاز بود از کاشی‌های سایز کوچک (20*20 و10*20و30*30) استفاده کنند. یکی از مشکلات بزرگ در این طراحی نبود توالت فرنگی است که قرار است روی سطح شیبدار نصب شود و یا کابینت روشویی که روی سطح شیبدار قرار می‌گرفت.
گاتر صنعتی:
گاتر صنعتی به گاتری گفته میشود که برای جمع آوری آب در فضاهایی مثل کف کارخانه، موتورخانه یا کارگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. مدل های صنعتی معمولاً نسبت به مدل‌های معمولی از مقاومت وزنی بالاتری برخوردارند.
گاتر فلزی:
گاتر فلزی نوعی از گاترهایی هستند که برای جمع آوری و هدایت آب‌های سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصول ساخته شده از فلز، یک کانال هدایت آب به همراه یک درپوش می‌باشد که از فلز ساخته شده است. گاترهای پیش ساخته و سفارشی ساز فلزی می‌توانند کاملا از فلز ساخته شده باشند و یا تنها درپوش گاتر از جنس فلز باشد. بنا بر استفاده گاتر، از انواع مختلف آن در ساختمان‌ها و معابر استفاده میشود.
گاتر پشت بام:
گاترهای پشت بام معمولاً باید ارتفاع کمی داشته باشند زیرا در فضاهایی مانند پشت بام، روف گاردن، تراس و … محدودیت کف سازی وجود دارد و با افزایش ارتفاع گاتر، حجم پوکه ریزی و در نهایت وزن سازه بالا خواهد رفت. این امر می‌تواند به پروژه هزینه اضافی تحمیل کند. نمونه های مدل اسلیم لاین یا سرامیک خور از محصولات بسیار لوکس و پرکاربرد می‌باشند. این گاترها در طول دلخواه قابل نصب می‌باشند.
ساخت و تولید این محصول یا استفاده از مدل های پیش ساخته؟
گاترهایی که در کف یا لبه سقف‌های شیروانی کار می‌شوند، دارای دو نوع پیش ساخته و سنتی هستند. این محصول مدل پیش ساخته یک ابعاد مشخص دارد و با توجه به کاربری فضا و میزان دبی آب از میان مدل‌های مختلف انتخاب میشود. گاترهای کف اصولا از جنس PVC و یا پلی پروپیلن یا پلی اتیلن هستند و انواع گریتینگ استیل، گالوانیزه، پلی آمید ، UPVC ، PP و … هستند. گاترهای پیش ساخته لبه شیروانی از جنس UPVC ساخته می‌شوند.
برای ساخت گاتر به روش سنتی از ورق‌های استیل و یا گالوانیزه استفاده میشود که در کارخانه یا در محل خم می‌خورند و روی لبه شیروانی یا در کف نصب می‌شوند. از معایب تولید گاتر به روش سنتی؛ وزن بالا ، سرعت اجرای پایین، پوسیدگی، ظاهر زشت و عمر مفید پایین است.
انواع گاتر پیش ساخته از نظر ابعاد:
گاترهای پیش ساخته در سایزهای مختلف تولید می شوند. به طور کلی ابعاد مدل های پیش ساخته موجود در ایران به شرح ذیل است:
- عرض 12 * ارتفاع 9 سانتیمتر
- عرض 13 * ارتفاع 5.5 ، 6 ، 10 و 11.5 سانتیمتر
- عرض 15 * ارتفاع 6 سانتیمتر
- عرض 16 * ارتفاع 7.5 ، 9.5 ، 15 و 20 سانتیمتر
- عرض 20 * ارتفاع 14 و 20 سانتیمتر
- عرض 25 * ارتفاع 10 و 19 سانتیمتر
در هنگام انتخاب سایز مدل های پیش ساخته به این نکته توجه کنید که به طور کلی گاترهای پیش ساخته که بدنه آنها از جنس پلیمری ساخته میشود به دلیل صیقلی بودن کف و دیواره‌ها می‌توانند آب را با سرعت بیشتری و در مدت زمان کمتری تخلیه کنند. در نتیجه در هنگام طراحی سایز گاتر 2/3 گاترهای سنتی ساخته شده از سنگ یا بتن در نظر گرفته میشود. برای پارکینگ‌ها اصولا عرض 13 یا 16 سانتیمتر خوب است. طول گاترهای پیش ساخته معمولاً 50 یا 100 سانتیمتر می‌باشد.
ابعاد کانال پیش ساخته اغلب با توجه به حجم مایعاتی که قرار است کانال برای انتقال آن نصب شود انتخاب میشود ولی در مواردی هم محدودیت‌ها باعث انتخاب کانال‌هایی با ارتفاع کم خواهند شد که این مشکل را با استفاده از بیشتر کردن تعداد خروجی ها از کانال برای انتقال مایعات برطرف میکنند.
انتخاب جنس گریتینگ و بدنه:
جنس درپوش‌ها و گریتینگ‌ها و کانال‌های پیش ساخته با توجه به موارد کاربری از جمله در معرض نور آفتاب بودن یا نه، در معرض مواد شیمیایی و محیط‌های اسیدی بودن یا نه و مواردی از این دست انتخاب میشود.
ترنچ چیست؟
سیستم جمع آوری و زهکشی آب‌های سطحی را اصطلاحا ترنچ می‌گویند البته برای سیستم جمع آوری آب‌های سطحی، اصطلاحات مختلفی بین مهندسان رواج دارد:، مانند ترنچ ، گاتر ، گریل، کفشور خطی، گریتینگ، کانال پیش‌ساخته، کانال با گریتینگ، ناودان، جوی آب، کانال آب و… .
یک ناودان ساده چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
خاصیت سیالاتی داشته باشد:
باید سطح داخلی محصول صاف و صیقلی باشد تا حرکت سیالات به درستی انجام گیرد. گوشه‌های داخلی کانال‌ها باید گرد باشد تا اجسام به گوشه‌های تیز آن گیر نکند و ته نشین نشود و کانال‌ها مسدود نشوند.
خاصیت شیمیایی داشته باشد:
گاترها باید از جنسی تولید شوند که در برابر اسیدها، نمک‌ها، حلال‌ها، قلیایی‌ها و چربی‌ها مقاوم باشند. مناسب‌ترین جنس برای تولید این محصول، پلی پروپیلن هستند.
استحکام بالایی داشته باشد:
گاترها باید استحکام مناسبی داشته باشند و در برابر فشارهای عمودی، خمش و پیچش‌ها مقاوم باشند.
نصب آسان:
یکی دیگر از ویژگی‌های گاترها نصب آسان و استقرار مناسب آنها است.
در پایان:
در زبان فارسی به گاتر ناودان نیز می‌گویند، در واقع گاتر، لوله یا ناودانی است که در امتداد لبه سقف قرار می‌گیرد تا آب باران را از ساختمان دور کند. نوع دیگری از گاتر یا همان ناودان، فرورفتگی‌هایی است که در کنار حاشیه خیابان‌ها ایجاد میشود. آب از میان این ناودان‌ها یا همان گاترها نیز به بیرون جریان می‌یابد.
هدف از قرار گرفتن ناودان‌ها بر روی سقف، جلوگیری از آسیب آب به سازه یا سیل در اطراف پایه آن می‌باشد. انتخاب ناودان مناسب در طول عمر آن بسیار موثر می‌باشد و جنس این محصول میزان مقامت آن را تعیین می‌کند و در شرایط و مکان‌های مختلف تغییر پیدا می‌کند. برای مثال: جنس و میزان مقاومت نوع پارکینگ ساختمان عادی با نوع رمپ یک پارکینگ طبقاتی تفاوت دارد.
